شنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ خورشیدی / ۳۱ مه ۲۰۲۵ میلادی
کوپال، دشتیاری، بلوچستان
در جریان کاوش‌های تازه در منطقه کوپال در شهرستان دشتیاری بلوچستان، باستان‌شناسان موفق به کشف ابزارهایی باستانی از دوران پارینه‌سنگی شدند که احتمالاً در ماهی‌گیری و دریانوردی اولیه بشر مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. از جمله این اشیاء، یک قلوه‌سنگ سوراخ‌شده و دو ابزار سنگی دیگر است که نشان‌دهنده آغاز بهره‌برداری انسان از دریا در هزاران سال پیش می‌باشد.
در کنار این ابزارها، سفالینه‌هایی متعلق به هزاره چهارم پیش از میلاد نیز کشف شده که حاکی از حضور تمدنی پایدار و ارتباط فرهنگی این منطقه با دیگر تمدن‌های کهن منطقه‌ی فلات ایران، شبه‌قاره و حاشیه خلیج فارس است.
تأیید نقش تمدنی بلوچستان
پژوهشگران معتقدند یافته‌های جدید در کوپال، در کنار شواهد پیشین از شهر سوخته، جیرفت، مهره‌گر و مکران، تصویری روشن از بلوچستان به‌عنوان یکی از گهواره‌های تمدن بشر ارائه می‌دهد. این آثار نشان می‌دهند که بلوچ‌ها نه‌تنها از نخستین شهرسازان و دریانوردان تاریخ بوده‌اند، بلکه در شکل‌گیری تمدن‌های اولیه انسانی نیز نقش کلیدی ایفا کرده‌اند.
رد روایت‌های تحریف‌شده
فعالان فرهنگی بلوچ می‌گویند این کشفیات، «پاسخی علمی به روایت‌های تحریف‌شده دوران پهلوی» است که تلاش می‌کردند تاریخ ایران را صرفاً به تمدن‌های آریایی و هخامنشی محدود کنند و نقش اقوام غیرمرکزنشین، به‌ویژه بلوچ‌ها را نادیده بگیرند. آن‌ها تأکید دارند که تاریخ بلوچستان، مستقل و هزاران سال کهن‌تر از روایت رسمی است.
«این شواهد نه‌تنها تاریخ بلوچ را بازنویسی نمی‌کنند، بلکه آن را به جایگاه واقعی‌اش در نقشه تمدن‌های جهانی بازمی‌گردانند.»
مطالبه برای ثبت جهانی
با توجه به اهمیت این کشفیات، بسیاری از پژوهشگران و فعالان میراث فرهنگی خواستار ثبت جهانی منطقه کوپال و سایر نقاط باستانی بلوچستان در فهرست میراث جهانی یونسکو شده‌اند.